داستان شکل‌گیری و نشانه‌شناسی پرچم استرالیا

صدای استرالیا – پرچم ملی استرالیا، نخستین  بار در سال ۱۹۰۱ برافراشته شد. این پرچم به عنوان برجسته‌ترین نماد ملی و بیان هویت و عزت استرالیا محسوب می‌شود، اما این پرچم چگونه شکل گرفت و چه تاریخچه‌ای پشت آن است؟

روز ملی استرالیا یا Australia Day یاد و خاطرهٔ اولین دسته مهاجران به سرزمین استرالیا در «پورت جکسون»، توسط کاپیتان «آرتور فلیپ» را گرامی می‌دارد. روز ملی استرالیا هر ساله در ۲۶ ژانویه گرامی‌داشته می‌شود.

در سال ۱۷۸۷ انگلستان تصمیم به استقرار تشکیلاتی سازمان یافته در نیو ساوث ولز کرد. از اینرو آرتور فلیپ از انگلستان خارج شد و در تاریخ ۲۶ ژانویهٔ سال ۱۷۸۸ پس از یک سفر دریایی نه ماهه، به اتفاق همراهان خود، متشکل از ۱۰۳۰ نفر که ۷۳۶ تن از آنان تبهکار بودند، وارد «پورت جکسون» واقع در نیو ساوث ولز شد.

تقریباً ۱۸ سال پس از کشف سرزمین استرالیا توسط کاپیتان جیمز کوک، در تاریخ ۲۶ ژانویه ۱۷۸۸ کاپیتان «آرتور فلیپ» و همراهان خود، به منطقه Sydney Cove وارد شدند و نیو ساوث ولز را پایه‌گذاری کردند. آرتور به سمت فرماندار نیو ساوث ولز برگزیده شد و پرچم بریتانیا را در این سرزمین بر افراشته ساخت. اما استرالیا به عنوان یک کشور، نیاز پرچمی مختص خود بود.

در این مطلب نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری و نمادهای نهفته در آن می‌پردازیم.

تا پیش از سال ۱۹۰۱ میلادی، استرالیای امروز به شش کلونی انگلیسی تقسیم می‌شد. نشان واحد (Union Flag) از ۲۹ آوریل ۱۷۷۰ که ستوان جیمز کوک، در ساحل بوتانی‌بی (Botany Bay) پا گذاشت، به عنوان پرچم امپراتوری بریتانیا در خاک استرالیا مورد استفاده قرار گرفت. در سال‌های بعد در تلاش برای نمایش هویت مستقل استرالیا، چند پرچم، از جمله پرچم ملی مستعمرات و پرچم فدراسیون طراحی شد. اما اتفاق مهم در زمینه پرچم در شروع قرن بیستم افتاد.

در سال ۱۹۰۱ ادموند بارتون، نخستین نخست وزیر استرالیا، مسابقه‌ای بین‌المللی به منظور طراحی پرچمی برای کشور جدید همسود (مشترک‌المنافع) استرالیا اعلام کرد. ۳۲ هزار و ۸۲۳ طرح در این مسابقه شرکت کردند و ۵ طرح که شباهت زیادی به هم داشتند، به عنوان برنده نخست اعلام و به طور مشترک، صاحب جایزه ۲۰۰ پوندی مسابقه شدند.

پنج برنده این مسابقه، آنی دورینگتون، هنرمند شناخته شده‌ای از پرت، ایوور ایوانز، دانش آموز ۱۴ ساله از ملبورن (پدرش تولیدی پرچم داشت)، لزلی هاوکینز، جوان ۱۸ ساله اهل سیدنی، اگبرت نوتال، آرشیتکت اهل ملبورن و ویلیام استیونس، افسر ارشد یک شرکت کشتیرانی از نیوزیلند بودند.

نخست وزیر استرالیا اعلام کرد که عناصر کلیدی این ۵ طرح، برای طراحی پرچم استرالیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و پرچم جدید در روز سوم سپتامبر ۱۹۰۱ نخستین بار ساختمان نمایشگاه ملبورن، که آن زمان محل استقرار دولت فدرال بود، برافراشته شد.

در طراحی اولیه، ستاره‌های صورت فلکی چلیپا که روی پرچم قرار دارد، هر کدام دارای تعداد گوشه‌های متفاوتی بودند که میزان درخشندگی آنها مشخص شود.

در سال ۱۹۰۲ شاه ادوارد هفتم، دو طرح را برای پرچم استرالیا تایید کرد؛ پرچم مشترک منافع با زمینه آبی رنگ و همین پرچم با زمینه قرمز که برای ناوگان تجاری مورد استفاده قرار بگیرد.

در هر دو این زمینه‌ها، صورت فلکی چلیپا نیز به ۴ ستاره هفت‌پر و یک ستاره پنج‌پر ساده‌سازی شد. در سال ۱۹۰۸ نیز یک ستاره هفت‌پر دیگر به پرچم افزوده شد تا نماینده قلمروهای استرالیا باشد.

نشانه شناسی

پرچم استرالیا از سه عنصراصلی روی زمینه آبی تشکیل شده است. این سه عنصر عبارتند از: پرچم ملی انگلیس (یا Union Jack)، ستاره همسود و صورت فلکی چلیپا (Southern Cross).

یونیون جک که در گوشه بالا سمت چپ قرار گرفته، نشان دهنده تاریخ کلونی بریتانیا در استرالیاست. زیر یونیون جک، یک ستاره سفید به نام ستاره همسود یا ستاره فدراسیون قرار دارد. این ستاره هفت‌پر دارد که نشان دهنده یکپارچگی و اتحاد شش ایالت و قلمروهای استرالیاست. این ستاره روی آرم ملی نیز دیده می‌شود.

صورت فلکی چلیپا نیز به رنگ سفید روی پرچم دیده می‌شود. چلیپا یا صلیب جنوبی، منظومه‌ای از ۵ ستاره است که فقط در نیم‌کره جنوبی قابل رویت است و به همین دلیل یادآور جغرافیای استرالیاست.