هنر اعتراضی طراح ایرانی با تبدیل روسری به صندلی استادیوم

صدای استرالیا– یک طراح ایرانی-استرالیایی در اعتراضی نمادین به ستم علیه زنان، ده‌ها روسری را که به اجبار بر سر زنان در ایران و سراسر جهان قرار می‌گیرد، به صندلی‌های استادیوم تبدیل کرده است.

پروژه “ساخت آزادی” (Crafted Liberation) الهام گرفته از جنبش “زن، زندگی، آزادی” است که با مرگ مهسا امینی در بازداشت پلیس اخلاق ایران در سال ۲۰۲۲ آغاز شد. نیلا رضایی، طراح ایرانی-استرالیایی، مجری این پروژه که در سال ۲۰۱۲ به استرالیا نقل مکان کرده به تازگی با همکاری کریستوفر کرینر این مجموعه را با تمرکز بر تاثیرات اجتماعی آن ایجاد کرده است.

رضایی می‌گوید: «من فکر می‌کنم برای من و بسیاری از ایرانی‌های خارج از ایران مهم است که واقعاً  صدای آن جنبش را تا حد امکان تقویت کنیم.»

 از آنجایی که بسیاری از زنان در ایران در اقدامی اعتراضی حجاب را در ملاء عام کنار گذاشته‌اند، رضایی و کرینر تصمیم گرفتند که اجازه ندهند این روسری‌ها هدر بروند. آنها برای روسری‌های ناخواسته فراخوان دادند و با حدود ۵۰۰ روسری کار خود را آغاز کردند.

خانم رضایی و همکارش ایده‌های مختلفی را در مورد اینکه با این روسری‌ها چه چیزی بسازند در نظر گرفتند تا اینکه یکبار بر صندلی‌های استادیومی نشستند و این جرقه در ذهن‌شان زده شد. در ایران، دو سال پس از انقلاب اسلامی، هواداران زن از شرکت در مسابقات فوتبال مردان و دیگر ورزش‌های بزرگ در استادیوم‌ها منع شده‌اند.

محصول نهایی اثر آنها به شکل صندلی‌های استادیوم است که بر روی آنها گل‌های زیبا و رنگ‌های چرخان روسری‌ها به چشم می‌خورد و نماد مدرن طرد شدن را به یک شی کاملاً زنانه تبدیل می‌کند. رضایی می‌گوید: «ما می‌خواستیم آن را به چیزی تبدیل کنیم که نماد آن ظلم روزمره باشد، اما آن پیام را به شکلی مثبت و توانمند تبدیل کردیم.»

جنبه فنی کار نیز برای آنها جذاب بود زیرا از نظر تاریخی صندلی‌های استادیوم‌ها از فایبرگلاس – یک ماده کامپوزیتی مبتنی بر الیاف – ساخته شده‌اند. رضایی می‌گوید: کاری که ما با روسری انجام می‌دهیم، قرض گرفتن بسیاری از آن دانش تاریخی است، ما به جای رزین از منسوجات استفاده می‌کنیم، از پلاستیک بازیافتی استفاده می‌کنیم و اینها را با هم ترکیب می‌کنیم.

رضایی با این حال یک ضد روسری نیست و تنها با اجباری بودن آن مشکل دارد: «در کشوری مانند ایران، روسری نماد ظلم است، زیرا اجباری است و مردم انتخابی برای پوشیدن یا نپوشیدن آن ندارند.» وی ادامه می‌دهد: «من فکر می‌کنم زنان ایرانی عموماً بسیار خلاق هستند و با وجود اینکه از روسری به عنوان ابزاری ظالمانه علیه آنها استفاده می‌شود، آنها از آن به عنوان فرصتی برای بیان خلاقیت و نوع بیان هنری خود استفاده کنند.»

حدود ۱۰ تا ۱۲ صندلی ساخته شده توسط رضایی و همکارش برای اولین بار در مرکز طراحی استرالیا در سیدنی در روز جمعه به نمایش گذاشته شدند و بازدیدکنندگان تشویق شدند که بر روی آن‌ها بنشینند. رضایی و کرینر امیدوارند روزی از این صندلی‌ها در استادیوم یا فضای عمومی دیگری مانند کتابخانه، موزه یا سالن‌ها استفاده شود.

همچنی تکنیک مورد استفاده آنها می‌تواند برای تبدیل طیف وسیعی از منسوجات به مواد سبک وزن، قوی و بادوام سازگار شود. برای مثال، کرینر می‌گوید، هر گروهی از مردم می‌توانند منسوجاتی را ارسال کنند که برایشان معنی دارد. او گفت: سپس ما آن را به یک شی تبدیل می‌کنیم که برای آنها معنای بیشتری دارد.

منبع: ای‌بی‌سی